İstanbul Kadın Müzesi

ELMAS ŞAHİN

Çalışmayı indirmek için tıklayınız Çalışmayı izlemek için tıklayınız

Çalışmanın Özeti

En temel anlamıyla, yaşamın her alanında kadınların sosyal, politik ve ekonomik açıdan erkeklerle eşit ya da aynı olduklarının savunusunu yapan bir hareket ya da fikir olan feminizm, on dokuzuncu yüzyıldan bu yana; liberal, Marksist, radikal, sosyalist, varoluşçu, psikanalistçi, postmodernist ve çevreci gibi feminizmlere ayrılarak çeşitlendi. "Kadın hareketi" "kadın özgürlük hareketi" "seçki hakkı hareketi" "feminist hareket" "cinsiyetler eşitliği" ve "kadın sorunu" ataerkil sistemi yıkmak ve kadın haklarını savunmak için savaşan feministlerin temel konuları oldu.

1792'de Mary Wollstonecraft'ın A Vindication of the Rights of Women adlı eserinin, onu takiben 1848 Seneca Falls Konvansiyoneli ile kadın dernekleri ve organizasyonlarının etkisiyle 1880'lerden itibaren feminizm uluslararası boyutlarda tanındı. Batıda Olympe de Gouges, Elizabeth C. Stanton, Susan B. Anthony, Margaret Fuller, John Stuart Mill, Hubertine Auclert, Simone de Beauvoir, Luce Irigaray, Betty Friedan, Germaine Greer, Shulamith Firestone, Kate Millett ve Alice Walker; bizim edebiyatımızda da Tanzimat'tan itibaren Leyla Hanım, Nigar Hanım, Fatma Aliye Hanım, Makbule Leman, Ahmet Mithat Efendi, Abdulhak Hamid, Fatma Seniye, Halide Edib, Nezihe Muhittin ve diğer kadın yanlısı yazarlar on dokuzuncu yüzyılın gündeminde yer alan "kadınların hak ve özgürlükleri" ile ilgilendiler.

Cumhuriyet Türkiyesi'nde Adalet Ağaoğlu, Leylâ Erbil, Füruzan, Nazlı Eray, Latife Tekin, İsmet Kür, Pınar Kür, Erendiz Atasü gibi yazarlarca, kadın hareketi, feminist düşünce, feminist yazın, kadın yazını ve bunun yanı sıra kadın dili kavramlarıyla tanışmamızı sağladı.

Çalışmada, eEserleriyle erkek söyleminin karşısına "kadın yazını"nı koyan çağdaş yazarlardan Leylâ Erbil'in Tuhaf Bir Kadın (1971), Karanlığın Günü (1985), Mektup Aşkları (1988), Cüce (2001) ve Üç Başlı Ejderha (2005) romanları ile Hallaç (1960), Gecede (1968) ve Eski Sevgili (1977) adlı öykü kitapları; Zihin Kuşları (1998) adlı denemesinden de faydalanılarak yazar olarak kadına yönelik feminist yaklaşımlarla irdelendi.

Tezin odak noktasını, Leylâ Erbil'in 1950'lerden itibaren öykü ve romanlarının kadın karakterlerini sosyalist, Marksist, psikanalizci, varoluşçu, cinsiyet ilişkileri, ataerkillik, bireyin iğdiş edilmesi; bekâret, anne kız çatışması, ensest, eşitlik ve özgürlük ile ilintili feminist bakış açılı kavramlar oluşturuyor.

(Özeti siteye yönlendirici: Nihan Dalbeler)